Lá tre Vị thuốc gần gũi quanh ta

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Lá tre.

Tên khoa học: Bambusa bambos (L.), họ Lúa (Poaceae).

Lá tre, còn được gọi là Trúc diệp, là lá của cây tre gai hoặc tre nhà, có tên khoa học là Bambusa arundinacea Retz. Hay còn được biết đến với tên đồng nghĩa Bambusa arundo Kl. ex Nees.

Đặc điểm tự nhiên

Cây tre thường có kích thước lớn, mọc thành bụi dày, cao khoảng 10 - 15m, và có thể cao hơn. Cây có gai trên thân. Chồi non (măng) có hình dạng nón và được phủ bởi các vòng mo cứng, hình tam giác. Bề mặt ngoài của chồi có gân dọc và lớp lông cứng màu nâu đen. Đầu của chồi được xẻ thành các tua ngắn. Thân của cây tre thẳng, có gióng rỗng và dài, vách thân dày. Các đốt ở phía gốc thường có rễ khí sinh. Cây có cành mảnh, dài và phân nhiều cành phụ.

Lá của cây tre mọc rời rạc, có cuống rất ngắn. Chúng có hình dạng mác dài, có chiều dài từ 8 - 15cm và chiều rộng từ 1 - 2cm. Gốc của lá tròn, đầu lá thuôn nhọn. Lá có gân song song, mặt trên lá nhẵn mịn, trong khi mặt dưới lá có lớp lông nhám. Cả hai mặt của lá có cùng màu sắc.

Cụm hoa của cây tre là những bông hoa nhỏ được tập trung thành nhiều hoa. Hoa có hình dạng trứng, mày hoa ở phía ngoài ngắn hơn so với mày hoa ở phía trong. Bao hoa có 2 - 3 vảy và nhị hoa đế có 6 nhị dài thò ra ngoài. Quả của cây tre có hình dạng thuôn.

Tre là cây có thân ngầm mọc thành cụm. Từ các thân ngầm có tuổi 1, cây sẽ phát triển 1 - 2 chồi mới, được gọi là măng. Sau 4 - 5 tháng, măng sẽ phát triển thành cây tre trưởng thành, và khi đạt 1 năm tuổi, thân ngầm sẽ cho ra thế hệ chồi mới tiếp theo. Tuy nhiên, không phải tất cả các chồi đều trở thành măng, và thậm chí một số chồi có thành măng cũng không phát triển đầy đủ. Do thân ngầm của tre ngắn, các thế hệ chồi mọc gần nhau, tạo thành bụi tre ngày càng lớn. Thân ngầm của tre có tính hướng trong và hướng ngoài khi mọc thành bụi.

Tre hiếm khi ra hoa, đây là một hiện tượng khá hiếm. Thường thì cây tre phải trưởng thành hơn 30 năm mới có thể ra hoa. Thông thường chỉ có một số cây tre ra hoa, và trong giai đoạn này, cây có thể rụng lá và các lá còn lại trên ngọn sẽ nhỏ lại và chuyển sang màu xanh lá mạ hoặc hơi vàng. Hầu hết các cây sau khi ra hoa đều tàn lụi và chết.

Phân bố, thu hái, chế biến

Phân bố: Cây tre có thể có nguồn gốc ở Ấn Độ, và hiện nay được trồng nhiều ở một số nước Đông Nam Á và phía Nam Trung Quốc. Ở Việt Nam, tre là một loại cây trồng phổ biến trên khắp các vùng đồng bằng, trung du và núi thấp. Loài cây này ưa khí hậu nóng và ẩm, phù hợp với vùng nhiệt đới có nhiệt độ trung bình từ 22 - 26°C. Nhiệt độ tối thiểu và tối đa dao động từ khoảng 5°C đến 38°C. Tre có khả năng sinh sống trên nhiều loại đất, tuy nhiên, đất có cơ giới nhẹ, độ ẩm cao và thoát nước tốt là loại đất tốt nhất cho sự phát triển của nó. Tre không chịu được ngập úng lâu dài, đặc biệt là trong giai đoạn măng phát triển mạnh.

Chế biến: Thường thì lá tre sau khi thu hoạch được sử dụng tươi, và hiếm khi được phơi khô.

Bộ phận sử dụng

Lá tre là một phần của cây tre, và khi các phiến lá chưa mở hoàn toàn, chúng được gọi là trúc diệp.