Tại sao lưỡi mèo lại nhám như vậy? Tại sao mèo lại lè lưỡi? Nếu tìm hiểu, bạn sẽ thấy lưỡi là một bộ phận cực kỳ hay ho của loài mèo. Không chỉ đơn giản là dùng để nếm thức ăn, nó còn làm được nhiều việc khác nữa.
Table of Contents
1. Những điều thú vị về lưỡi mèo
a. Lưỡi mèo có gai
Nếu từng bị mèo liếm, chắc hẳn bạn phải nhận thấy lưỡi mèo thật sự rất nhám. Điều này là do lưỡi của con mèo được bao phủ bởi những chiếc gai nhỏ li ti, chúng được gọi là papillae. Những chiếc gai này có kích thước và chiều dài khác nhau. Gai ở giữa lưỡi mèo thường dài hơn ở phía ngoài và chúng được bao phủ bởi lớp keratin rất chắc.
Lớp keratin này góp phần không nhỏ bảo vệ lưỡi của mèo khỏi những vật lạ có thể gây hại cho chúng. Bạn đừng nhìn lớp keratin trong suốt này mà đánh giá chúng yếu ớt, trên thực tế chúng rất cứng cáp.
Nếu bạn nhìn kỹ vào lưỡi mèo thì sẽ thấy những chiếc gai này mọc theo hướng chỉa về phía cổ họng. Và điều này là một con dao 2 lưỡi. Những chiếc gai này giúp mèo loại bỏ được phần xương ra khỏi thức ăn của chúng một cách dễ dàng. Chúng lấy dinh dưỡng tối đa từ con mồi và đưa vào trong miệng.
Tuy nhiên, những chiếc gai này lại đưa vào trong cổ họng mèo những thứ chúng không nên ăn. Nếu mèo đang chơi với 1 sợi dây và để nó vào miệng, những chiếc gai trên lưỡi sẽ đưa thẳng sợi dây vào cổ họng mèo. Nếu mèo đang cố gắng moi thứ gì đó không ngon hoặc khó chịu ra khỏi miệng, bạn có thể thấy mèo ngoáy lưỡi ra vào.
b. Công cụ chải chuốt hoàn hảo
Ngoài chức năng sử dụng để ăn uống thì lưỡi mèo còn được sử dụng như một chiếc “lược” dành riêng cho chúng. Nhờ vào những chiếc gai lưỡi mà mèo có thể dễ dàng loại bỏ bụi bẩn, mảnh vụn li ti ra khỏi lông của chúng đồng thời còn giúp lông chúng thẳng thớm, gọn gàng hơn.
Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến sự hình thành các búi lông. Lưỡi mèo được thiết kế để kéo thức ăn và lông trở lại miệng. Nó không cho phép mèo khạc ra bất cứ thứ gì. Vì vậy trong quá trình liếm lông, con mèo sẽ nuốt chửng những sợi lông này do cấu trúc của lưỡi. Chúng tích tụ trong dạ dày và tạo thành những khối không thể tiêu hóa có thể dẫn đến tắc nghẽn nếu mèo không nôn chúng ra.
Để hạn chế việc mèo bị mắc búi lông, bạn nên chải lông cho mèo thường xuyên. Bạn có thể xem “Cách chải lông cho mèo” của chúng tôi để lựa loại bàn chải và cách chải phù hợp với mèo.
Sự thô ráp và nhám ở lưỡi của mèo cũng cực kỳ quan trọng, đặc biệt là khi chúng còn nhỏ. Một chú mèo khi mới sinh, ống tai còn đóng và mắt chưa mở nên lưỡi mang một ý nghĩa rất quan trọng. Sự thân mật trong quá trình liếm lông, chải chuốt của mèo mẹ đối với mèo con sẽ giúp hai mẹ con mèo được kết nối hơn.
Khi còn nhỏ những chú mèo cần phải được tập để đi vệ sinh, mèo mẹ sử dụng lưỡi để kích thích mèo con đi vệ sinh đúng cách. Sự kích thích này không hề nhẹ nhàng, nó rất mạnh mẽ, khiến chú mèo con sẽ làm theo những gì mèo mẹ muốn.
c. Uống nước theo cách thần kỳ
Một sự thật thú vị là mèo không dùng miệng để uống. Khóe miệng rộng khiến chúng khó tạo lực hút với môi. Thay vào đó, mèo dùng lưỡi để uống nước. Nó chỉ cần thả chiếc lưỡi xuống nước rồi nhấc lên rất nhanh. Những chiếc gai trên lưỡi mèo sẽ lấy nước lên khỏi bề mặt, tạo thành “cột nước” và mèo chỉ cần ngậm miệng lại.
Trước khi cột nước bị vón lại và gãy thành hai mảnh, chúng cắn cột nước và uống nó. Mèo cắn cột vào đúng thời điểm để lấy được nhiều nước nhất có thể đồng thời giữ cho mặt khô ráo.
Mèo sẽ làm như vậy từ 3-4 lần cho tới khi nó có đủ lượng nước trong miệng. Và nó bắt đầu nuốt. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng mèo nhà có xu hướng liếm nước khoảng 4 lần một giây trong khi các loài mèo lớn hơn, như sư tử và hổ, lại chậm hơn vì khối lượng cơ thể của chúng tăng lên. Các loài lớn hơn cũng thu được lượng nước lớn hơn mỗi vòng so với các loài nhỏ hơn.
d. Không thể nếm được vị ngọt
Mèo có ít nụ vị giác (bộ phận cảm nhận vị trên lưỡi) hơn con người, nên chúng không giỏi trong việc phân biệt mùi vị. Một nghiên cứu chỉ ra rằng lưỡi mèo không thể cảm nhận được vị ngọt như cách chúng ta cảm nhận. Thay vào đó, mèo dường như bị thu hút bởi kết cấu của các loại thức ăn cụ thể trên lưỡi của chúng. Tuy nhiên, mèo có thể nếm những thứ chúng ta không thể, chẳng hạn như adenosine triphosphate(ATP), hợp chất cung cấp năng lượng trong mọi tế bào sống.
f. Dùng lưỡi để thử nhiệt độ thức ăn
Nhìn chung, mèo có xu hướng thích thực phẩm ở nhiệt độ phòng. Và chúng sử dụng lưỡi của mình để kiểm tra xem đồ ăn có quá nóng, quá lạnh hay ở nhiệt độ vừa phải.
g. Lưỡi mèo có thể giải nhiệt
Mèo sử dụng lưỡi mèo của mình để làm mát bằng cách chải chuốt. Khi chúng liếm, hơi ẩm trên lông tạo ra hiệu ứng làm mát bay hơi tương tự như mồ hôi ở người.
h. Màu sắc của lưỡi cho biết mèo có đủ oxy hay không
Bạn có biết rằng nướu và lưỡi mèo sẽ đổi màu nếu mèo không nhận đủ oxy? Màu hồng nhạt, trắng hoặc xanh lam… (có thể) có nghĩa là thú cưng của bạn không nhận được lượng oxy thích hợp khắp cơ thể. Nếu bé mèo của bạn khó thở, ho, thở khò khè hoặc mệt mỏi sau khi tập thể dục, thì bạn nên đi khám thú y càng sớm càng tốt.
2. Vì sao mèo lè lưỡi?
Đôi khi bạn sẽ thấy con mèo lè lưỡi ra mà dường như không có lý do. Vậy tại sao mèo lè lưỡi như vậy? Mèo lè lưỡi có ý nghĩa là gì?
a. Hoàn toàn thả lỏng
Mèo ngủ thè lưỡi là một chuyện bình thường và bạn không cần phải lo lắng! Khi mèo hoàn toàn thư giãn, chúng có thể nới lỏng hàm vừa đủ để một chút đầu lưỡi thè ra. Giống như một người mở miệng trong khi ngủ, mèo thè lưỡi khi ngủ khi cơ thể được thả lỏng đến mức hàm của nó sẽ nới lỏng.
Khi bạn vuốt ve cưng nựng mèo, chúng cũng sẽ thả lỏng cơ thể đến mức thè lưỡi. Những con mèo có khuôn mặt phẳng, ít không gian trong miệng hơn, có thể thè lưỡi ra nhiều hơn. Hoặc những chú mèo già bị mất răng cũng thè lưỡi nhiều hơn.
b. Vướng víu hoặc khó chịu trong mồm
Khi mèo hay lè lưỡi, thè lưỡi liên tục, có thể chúng đang cố gắng đưa ra khỏi miệng những món ăn không hợp khẩu vị hoặc những thứ chúng không thích, như thuốc chẳng hạn. Mặc dù mèo cố gắng đưa thứ gì đó khó chịu hoặc đau đớn ra khỏi miệng là điều bình thường, nhưng nó không ổn một chút nào nếu việc này kéo dài hơn một hoặc hai phút.
Nếu bạn thấy mèo lè lưỡi liên tục, hãy kiểm tra vết loét hoặc thứ gì đó mắc kẹt trong miệng hoặc răng của mèo. Một con mèo con hay lè lưỡi đôi khi nó đang cố gắng nhổ một chiếc răng sữa ra ngoài. Nếu miệng không có bất kỳ tổn thương hoặc tắc nghẽn nào, hành vi này sẽ không tiếp diễn.
Đặc biệt ở những con mèo lớn tuổi, liên tục ngoáy lưỡi mèo ra vào hoặc không thể giữ lưỡi trong miệng có thể là dấu hiệu của bệnh sa sút trí tuệ. Căn bệnh này thường gặp ở mèo già và nên được giải quyết với bác sĩ thú y. Tuy nhiên, bạn có thể làm cho chúng cảm thấy tốt hơn bằng các cách chăm sóc mèo già khi chúng thay đổi hành vi sau đây.
c. Bệnh nha chu
Có phải mèo của bạn thè lưỡi chảy nước dãi hay không? Có thể là do mèo không thoải mái khi ngậm miệng. Bệnh nha chu là nguyên nhân phổ biến khiến mèo lè lưỡi và chảy nước dãi. Mèo dễ bị viêm nướu, viêm nha chu và các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác. Chúng bị tích tụ mảng bám trên răng giống như chúng ta.
Giai đoạn tiếp theo là tổn thương xương và mô mềm của răng (viêm nha chu). Một khi vi khuẩn xâm nhập vào chân răng sẽ hình thành áp xe răng. Ngoài ra, mèo cũng có thể bị mẻ răng. Bạn có thể tìm hiểu các bệnh răng miệng hay gặp ở mèo để biết thêm thông tin chi tiết.
d. Bệnh viêm miệng ở mèo
Các vấn đề về răng miệng không được điều trị có thể dẫn đến viêm miệng. Những vết loét đau đớn có thể khiến mèo không thể đưa lưỡi vào miệng, đồng nghĩa với việc mèo không thể ăn được. Với tình trạng này, mèo bị viêm và loét mô mềm của miệng - nướu, lưỡi, má và phía sau miệng. Các triệu chứng của bệnh viêm miệng ở mèo bao gồm:
- chảy nhiều nước dãi
- không thể vệ sinh hoặc ăn uống
- không thể ngậm miệng
- mèo thở mạnh thè lưỡi ra
Mặc dù nghiêm trọng, nhưng tình trạng này khá là hiếm. Thông thường, tình trạng này sẽ chỉ được nhìn thấy ở những con mèo hoang hoặc vật nuôi bị bỏ rơi nghiêm trọng. Hãy quan tâm đến các vấn đề về miệng của mèo và lưỡi mèo ngay lập tức để chúng không gặp phải tình trạng tồi tệ này.
Nếu bạn nghi ngờ rằng lưỡi mèo của bạn đang thè ra do có vấn đề trong miệng hoặc răng thì đã đến lúc bạn nên đến bác sĩ thú y. Bạn có thể ngăn ngừa những tình trạng này bằng cách áp dụngcách chăm sóc sức khỏe răng miệng của thú cưng theo hướng dẫn.
e. Bị ngộ độc
Mèo rất dễ bị trúng độc khi tiếp xúc với thuốc trừ sâu, chất tẩy rửa gia dụng hoặc ăn phải động vật bị trúng độc. Có rất nhiều triệu chứng liên quan đến việc một con mèo bị ngộ độc. Ví dụ, mèo của bạn có thể chảy nước dãi quá mức và mèo lè lưỡi để tống khứ chất kích thích ra khỏi miệng.
Nếu bạn biết mèo của mình đã gặp phải chất độc hoặc nếu chúng có các dấu hiệu ngộ độc khác như nôn mửa, chóng mặt hoặc khó thở, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ thú y.
f. Mèo lè lưỡi do nhiễm trùng đường hô hấp
Mèo của bạn cũng dễ bị nhiễm trùng mũi, họng và xoang, tất cả đều có thể khiến chúng chảy nước dãi quá mức và thè lưỡi. Đặc biệt nếu mèo khó thở, lưỡi mèo sẽ thè ra và lắc lư khi cố gắng lấy hơi.
Nếu bạn nghi ngờ mèo bị nhiễm trùng đường hô hấp, hãy tìm các dấu hiệu khác như sốt, chảy nước mắt, mèo thè lưỡi ra thở, giữ thăng bằng kém hoặc không quan tâm đến việc ăn uống và chải chuốt. Và đưa mèo bác sĩ thú y để kiểm tra phổi.
g. Mèo lè lưỡi do say tàu xe
Giống như với người, mèo có thể bị say tàu xe. Mèo lè lưỡi thở gấp, chảy nước dãi khi đang ngồi trên xe hơi. Lúc này, bạn cần cho mèo ra ngoài để định hướng lại bản thân và hít thở không khí.
Lý do say tàu xe ở mèo có thể bao gồm sợ hãi môi trường xa lạ xung quanh, mất cân bằng tai trong khiến mèo cảm thấy chóng mặt khi xe chuyển động hoặc thậm chí là ký ức buồn về một trải nghiệm tồi tệ trong quá khứ. Việc mèo lè lưỡi sẽ giảm dần sau khi chúng ra khỏi xe và trở về môi trường xung quanh quen thuộc.
h. Say nắng
Một lý do nữa khiến mèo thè lưỡi là do quá nóng. Khi mèo thè lưỡi một lúc, có thể chúng đang cố gắng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể của mình. Điều này có thể xảy ra vào những ngày quá nóng và ẩm ướt, khi chúng ngồi trong xe hơi nóng, sau khi tập thể dục hoặc khi bị ốm và sốt.
Mèo hạ nhiệt nhờ miếng đệm chân và lưỡi giống như chó, nhưng việc mèo lè lưỡi như chó và thở hổn hển không phải là cách điều chỉnh nhiệt độ hiệu quả. Những con mèo già, béo phì và mặt phẳng, chẳng hạn như mèo Ba Tư, hạ nhiệt thậm chí còn kém hiệu quả hơn.
Nhiệt độ cơ thể bình thường của mèo là 38 - 39 độ C. Khi nhiệt độ lên trên 40,5 độ C, mèo có nguy cơ bị đột quỵ do nhiệt. Mèo bị kiệt sức vì nhiệt sẽ thở hổn hển khi thè lưỡi và trở nên bồn chồn. Về sau chúng sẽ chảy nhiều nước dãi, mất thăng bằng, nôn mửa và có thể suy sụp.
Các triệu chứng say nắng giai đoạn cuối bao gồm hôn mê, mạch và thở nhanh, lưỡi đỏ, nôn mửa và đi loạng choạng. Say nắng là một trường hợp khẩn cấp nghiêm trọng vì nó có thể gây suy các cơ quan nói chung. Đặc biệt, mèo lông dài rất dễ bị say nắng. Bạn sẽ cần làm theo các bước sơ cứu khẩn cấp cho mèo say nắng và đưa nó đến bác sĩ thú y càng sớm càng tốt.
Không bao giờ để mèo trong xe hơi, ngay cả khi đó không phải là một ngày quá nóng. Đảm bảo mèo luôn có bóng râm và đủ nước ngọt. Một cách tuyệt vời để khiến mèo không muốn uống nước là dùng vòi phun nước cho mèo.
Tổng kết
Lưỡi mèo là một trong những bộ phận quan trọng giúp mèo sinh tồn. Lưỡi giúp mèo tách thịt và xương từ động vật, uống nước, giúp mèo chải chuốt cơ thể và giải nhiệt. Ngoài ra, nó cũng có thể cho ta biết về tình trạng sức khỏe của mèo. Ví dụ như màu sắc của lưỡi mèo có thể cho bạn biết mèo có bị thiếu oxy hay không.
Một tình trạng hay gặp ở lưỡi mèo là hành động mèo thè lưỡi. Đây có thể là bình thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một căn bệnh nào đó. Thông thường, mèo lè lưỡi thường do:
- Vướng víu trong miệng
- Mắc các bệnh răng miệng
- Tình trạng say nắng
- Bị ngộ độc
- Nhiễm trùng đường hô hấp
