Ý NGHĨA VÀ CÁCH THỜ MẸ DIÊU TRÌ ĐỊA MẪU

1. Địa Mẫu là ai?

Có rất nhiều tài liệu về Diêu Trì Địa Mẫu được ghi chép. Tùy thuộc vào tín ngưỡng tôn giáo và vùng miền, ngài có thể được gọi bằng nhiều danh xưng khác nhau như Diêu Trì Kim Mẫu, Đức Phật Mẫu, Kim Bàn Phật Mẫu, Cửu Thiên Huyền Nữ, Thiên Hậu, Địa Mẫu, Đại Từ Mẫu, Mẫu Hoàng... Ngoài ra, Diêu Trì Địa Mẫu cũng thường được biết đến với danh xưng Tây Vương Mẫu, và tại Việt Nam, thường được gọi là Bà Trời hoặc Địa Mẫu.

Một quan điểm khác cho rằng, vào thời kỳ Hỗn Mang, khi không gian chưa hình thành Trời Đất, vũ trụ chỉ tồn tại dưới dạng chất khí hỗn độn được gọi là khí Hư Vô. Từ khí này, một khối Đại Linh Quang xuất hiện, được gọi là Thái Cực, mang trong mình sức mạnh tối thượng và khả năng thống trị vũ trụ với sự biến hóa vạn vật. Người cai quản Thái Cực này là Ngọc Hoàng Thượng Đế. Ông chia Thái Cực thành hai phần là Dương Quang và Âm Quang, và ông tự mình giữ quản lý Dương Quang. Sau đó, ông hiện thân dưới hình Đức Phật Mẫu, đảm nhiệm trách nhiệm quản lý Âm Quang.

Một thuyết khác cũng kể lại rằng, trong thời kỳ Hỗn Mang, trước khi có Trời Đất, Nguyên Thủy Thiên Vương đã xuất hiện, sau đó, từ ông, Thái Nguyên ngọc nữ đã ra đời. Thái Nguyên ngọc nữ sinh ra Thiên Hoàng và Tây Vương Mẫu. Thiên Hoàng sau đó sinh ra Địa Hoàng, và từ Địa Hoàng, Nhân Hoàng đã ra đời. Một thuyết khác còn nói rằng Tây Vương Mẫu, còn được biết đến với tên gọi Dương Hồi, là người vợ của Họa Thiên Thiên Đế, hai người hòa hợp cùng nhau để kiểm soát sự cân bằng giữa khí âm dương của trời đất, là chủ nhân cai quản tất cả vạn vật trên thế gian.

Diêu Trì Địa Mẫuđược hình thành từ sự hòa quyện của nhị khí âm dương, mang trong mình quyền năng vô biên và kiểm soát tất cả những điều trời đất. Bà được biết đến với danh hiệu Kim Bàn Phật Mẫu. Vị này cai quản các nữ thần và trong Tam Thế, bất cứ ai muốn đắc đạo và trở thành tiên khi lên trời đều phải thờ phượng Kim Mẫu hoặc Diêu Trì Địa Mẫu để được phép lên chín tầng mây.

Trong Đạo giáo, ngày lễ của Diêu Trì Kim Mẫu thường rơi vào ngày 3 tháng 3, được xem là ngày bà ra đời và cũng là ngày diễn ra Hội Bàn Đào. Trong Đạo Cao Đài, lễ Diêu Trì Kim Mẫu diễn ra vào ngày rằm tháng 8, còn được gọi là ngày Hội Yến Diêu Trì. Trong khi đó, lễ vía Mẹ Diêu Trì Địa Mẫu thường được tổ chức vào ngày 18 tháng 10.

➤ Xem thêm bài viết: Tượng Diêu Trì Địa Mẫu

2. Ý nghĩa của hình tượng Diêu Trì Địa Mẫu

Theo Phật Mẫu Chân Kinh, mỗi người trong cõi linh thiêng đều sở hữu hai thể. Thứ nhất là Chân Linh, hay còn được biết đến là Linh Hồn, là một tia Linh Quang được Đức Chí Tôn rút từ Đại Linh Quang và ban cho mỗi sinh linh để mang lại sự sống và tánh linh. Thể thứ hai là chân thần, tức là thân xác, hình dáng được Đức Phật Mẫu tạo ra để bảo vệ và bao bọc Chân Linh. Do đó, Đức Chí Tôn còn được biết đến với danh hiệu Đại Từ Phụ, còn Đức Phật Mẫu được gọi là Đại Từ Mẫu.

Ở thế giới phàm trần, con người có ba thể, gồm Chân Linh, Chân Thần và thể xác phàm trần được sinh ra bởi cha mẹ. Do đó, ngoài hai vị cha mẹ trên thế gian, con người còn có hai đấng cha mẹ chung tại cõi linh thiêng là Đức Chí Tôn và Đức Phật Mẫu. Theo một số tài liệu, Đức Phật Mẫu được cho là hiện ngự tại Cung Diêu Trì ở tầng trời thứ chín, còn được gọi là trời tạo hóa thiên, ở Cửu Trùng Thiên.

Diêu Trì Địa Mẫu đã được miêu tả dưới nhiều hình thức khác nhau qua các văn bản cổ. Trong một số tài liệu, bà được mô tả như một vị thần nữ đáng sợ, có răng hổ và đuôi báo, trong khi ở những bản ghi chép khác, bà được miêu tả với 9 đuôi cáo.

Theo thời gian, hình tượng của bà đã thay đổi và đến nay, Diêu Trì Địa Mẫu thường được mô tả là một vị thần nữ xinh đẹp và nhân từ, thường xuất hiện cùng với các tỳ nữ xinh đẹp. Bà thường ngồi trên lưng một con chim phượng hoàng hoặc một con công, đầu đội một chiếc khăn trùm và thường được hình dung bên cạnh chim hạc hoặc các loài chim khác. Có nhiều truyền thuyết khác nhau về hình tượng của Tây Vương Mẫu.

Theo Đạo giáo, bà được tưởng tượng như một bà già hiền lành, trong khi theo một truyền thuyết khác, Tây Vương Mẫu mặc áo màu hoàng kim, đeo dải linh phi đại thụ, đầu buội tóc hình hoa lớn, eo mang kiếm Phân Cảnh. Bà được mô tả với trang phục lộng lẫy, mang vẻ đẹp của tuổi trẻ, với sắc đẹp tuyệt vời. Trên đầu, bà đội mũ Thái Chân Thần Anh, chân mang giày Huyền Quỳnh Phụng Văn.

Ngày nay, các bức tượng Diêu Trì Địa Mẫu thường được biểu diễn đứng trên một quả cầu, biểu tượng cho trái đất. Dung mạo của bà thường được thể hiện với nét tươi đẹp, đầu buội tóc lớn kèm theo nhiều trang sức lộng lẫy. Bà thường mặc y áo dài, thường có màu xám, đen hoặc xám đen, và tay thường bắt ấn giáo hóa.

Hình tượng của Diêu Trì Địa Mẫu đại diện cho những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống, thường được liên kết với sự giàu có, thịnh vượng, và danh tiếng lâu dài. Ngoài ra, trong tên gọi của bà có chữ "Mẫu", thường được hiểu là mẹ, đồng nghĩa với việc người ta thường thờ cúng bà để cầu nguyện cho gia đình có những đứa con thông minh và ngoan ngoãn.

Đồng thời, cũng hy vọng rằng cuộc sống giữa các thế hệ và các thành viên trong gia đình sẽ được hòa thuận, tránh xa khỏi mâu thuẫn và bất đồng.